FAQ Rechtstheorieën

Wanneer is de "legal enforcement of morals" volgens Lord Devlin acceptabel?
Lord Devlin wordt nogal eens verkeerd begrepen. Zijn theorie over de "legal enforcement of morals" lijkt eerder rechtspositief dan normatief van aard. Zijn redenering over de toelaatbaarheid van het afdwingen van een publieke moraal is als volgt. Als kan worden aangenomen dat een publieke moraal ten grondslag ligt aan de samenleving, dan heeft de overheid de taak om deze moraal af te dwingen: "If society has the right to make a judgment and has it on the basis that  a recognized morality is as necessary to society as a recognized government, then society may use the law to preserve morality in the same way as it uses it to safeguard anything else that is essential to its existence. [..] No society can do without intolerance, indignation and disgust."

Let ook op de volgende voorwaarde: "English law has evolved and regularly uses a standard which does not depend on the counting of heads. It is that of the reasonable man, not to be confused with a rational man. The morality of common sense is, according to Pollock, a certain way of thinking on questions which we expect to find in a reasonable civilized or a reasonable Englishman, taken at random."

Hoe dient over privé-aangelegenheden te worden geoordeeld? "It is not the function of the law to intervene in the private lives of citizens or to seek to enforce any particular pattern of behavior. There must remain a realm of private morality and immorality, which is, in crude terms, not the law's business".

In welke zin is het utilisme van Mill "verfijnd"  ten opzichte van het utilisme van Bentham?
Ten eerste: Bentham neemt de hedonistische calculus als uitgangspunt. Zijn geluksmaximalisatie lijkt niets meer dan plussen en minnen. Daarentegen brengt Mill onderscheid aan in de kwaliteit van geluk;
Ten tweede: Bentham heeft een deterministisch mensbeeld: meester van de mens zijn pijn en plezier ("Nature has placed man under the governance of two sovereign principles, pain and pleasure"). Mill neemt aan dat (enige) verheffing mogelijk is voor de mens, zijn beeld is meer indeterministisch;
Ten derde: het handelingsutilisme (consequentialisme: de mens handelt calculerend door te beoordelen welke handeling nastrevenswaardig is met het oog op geluksmaximalisatie) wordt door Mill niet gevolgd; hij beoordeelt iedere situatie met behulp van regelutilisme.

Hoe kan eigendom legitiem worden verkregen volgens Locke?
"De mens is op aarde gekomen om de aarde te bewerken". "De mens heeft de aarde in pacht gekregen (rentmeesterschap)". Een opsomming van religieuze elementen wordt door Locke toegepast op de verklaring en rechtvaardiging van eigendomsverkrijging: "Mixing one's labour with the object, leaving as good and enough for others, but spoiling is not allowed". 

Wat houdt het juridisch interactionisme volgens Van der Burg in?
Theoretisch pluralisme is onvermijdelijk in de huidige wereld (vgl. Schiff Berman: "Global legal pluralism"). De niet-positivistische benadering van Fuller is niet voldoende in staat om de hoeveelheid instrumentele black letter law te duiden. De aard van het recht loopt uiteen: soms is er sprake van bevelen die door sanctionering worden afgedwongen, zoals in de opvatting van Austin.

Interactionisme beoogt recht te doen aan zowel interactief recht (let op de reciprociteit), als enacted law. Fuller is in dit opzicht te eenzijdig, want het recht wordt in zijn visie herleid tot één bron. Recht is een gradueel begrip: het kan geleidelijk "ontstaan en verdwijnen" in de optiek van Selznick en Fuller; normatieve ordes kunnen een sterker of zwakker rechtskarakter hebben; veel theorieën gaan voorbij aan het feit dat er "relatief autonome rechtsordes" bestaan (Prof. Taekema).

Op welke wijzen kan de vrijheid van de burger volgens Mill worden ingeperkt?
In zijn essay "On Liberty" bepleit Mill maximalisatie van de vrijheid van de burger, tenzij de burger bij de uitoefening van zijn vrijheidsrecht/ autonomie schade aan anderen toebrengt; op grond van dit schadebeginsel is de overheid gerechtigd om de vrijheidsrechten van de burger in te perken. "Over his own body and mind, the individual is sovereign" houdt in dat het zelfbeschikkingsrecht van de burger volledig is, tenzij er sprake is van onvolwassenheid, onderontwikkeling of een geestesziekte. De vrijheid mag niet worden gebruikt, om de eigen vrijheid ongedaan te maken.

In beginsel is de vrijheid tot zelfverwezenlijking dus absoluut: "Liberty of tastes and pursuits; doing what we like without impediment from our fellow creatures, even though they think our conduct is foolish, perverse or wrong."